زَردچوبه یا زَرچوبه (نام علمی: Curcuma longa) نوعی گیاه و ادویهای است که از آن گیاه تهیه میشود. زردچوبه از رده زنجبیلوارها (Zingiberidae)، راسته زنجبیلها (Zingiberales)، تیره زنجبیلیان (Zingiberaceae)، جنس زردچوبههایها (Curcuma) است.
پودر زردچوبه به رنگ زرد تیرهاست که یکی از پرکاربردترین ادویه جات به شمار میرود. رویشگاه اصلی این گیاه هند است و قسمت اصلی ادویه معروف کاری را که در بسیاری از غذاهای هندی به کار میرود، تشکیل میدهد.
مشخصات گیاه
گیاهی است چندساله که در هند و کشورهای جنوب آسیا ببار می آید و دمای حدود ۲۰-۳۰ درجه سانتیگراد و محیط مرطوب بارانی نیاز دارد. ریشههای گوشتی گیاه ریزوم rhizomes جمع آوری شده و پس از جوشاندن در آب و سپس خشک کردن آسیاب شده و پودر زرد مایل به نارنجی تهیه میگردد. زردچوبه عمده ترین ادویه مورد مصرف در غذاهای آسیائی است. در جنوب و جنوب شرقی آسیا این گیاه بصورت خودرو در جنگلها وجود دارد.
موارد مصرف
ریشه خشک شده و آسیاب شده آن به تنهائی و یا مخلوط با دیگر ادویهها در ایران پاکستان و هند مصرف زیادی دارد. از برگهای آن در بعضی مناطق آسیا بصورت دُلمه نیز استفاده میکنند. هرچند زردچوبه بعنوان طعم دهنده از مواد اصلی ادویه هااست٬ اما از آن بعنوان رنگ غذائی نیز در پارهای از مناطق استفاده میکنند.
ترکیب شیمیائی
ترکیب شیمیائی زردچوبه شامل ۵٪ اسانس و ۵٪ ماده اصلی زردچوبه٬ یعنی پلی فنُل بنام Curcumin میباشد.
ویژگیهای درمانی
زردچوبه به دلیل خصوصیات آنتی آکسیدانی قوی خود یکی از مؤثرترین مواد در جلوگیری از سرطانی شدن سلولهای بدن است. این گیاه همچنین موجب افزایش ترشح انسولین و کاهش قند خون در بیماران دیابتی میگردد. کارآزمائی های بالینی زیادی در ارتباط با فواید مصرف روزمره زردچوبه گزارش شده است.گفته شده است که زردچوبه میتواند شدت علائم بیماری آلزایمر را کاهش دهد. همچنین ماده موثر زردچوبه یعنی Curcumin اثرات ضد التهابی و ضد درد شبیه داروهای مسکن معمولی را دارا میباشد.در درمانپسوریازیس، دردهای دندان و لثه، مار گزیدگی و عقرب گزیدگی ازاین گیاه استفاده میشود