بارهنگ گیاهی است پایا، ظاهراً بی کرک یا کمی کرکپوش با بن و ریشهای کوتاه است. ساقه آن به طول ۷۰-۱۰ سانتی متر، متعدد ایستاده یا خیزان، فاقد شیار، مساوی یا کمی بلندتر از برگها است. برگهای آن تماماً طوقهای، تخم مرغی پهن با ۹-۳ رگبرگ قوی و برجسته، کامل یا در حاشیه سینوسی، بی کرک یا کرکپوش، دارای دمبرگ نسبتاً بلند. گلها سبز متمایل به قهوهای، کوچک مجتمع در خوشههای دراز استوانهای. موسم گلدهی گیاه اردیبهشت تا شهریورماه است. دانههای این گیاه تیره رنگ، کوچک و تخم مرغی شکل و در میوهای پوستینه که به صورت کپسول تخم مرغی بوده و دارای ۲ خانه و محتوی ۸-۴ دانهاست قرار دارند. دانهها را از اواسط فصل بهار به بعد جمع آوری مینمایند.
ترکیبات شیمیایی
دانه بارهنگ دارای چربی، صمغ، موسیلاژ، ترکیبات گلوکزیدی است.
خواص درمانی
بارهنگ به همراه قدومه و به دانه مخلوطی درست میکنند که به عنوان نرم کننده سینه و برطرف کننده سرفه وخارشهای گلو مصرف سنتی دارد. خواص درمانی ریشه، برگ و دانه این گیاه اثر نرم کننده دارد و از آنها به عنوان تصفیه کننده خون، آرام کننده ناراحتیهای آسم مرطوب، اسهالهای ساده و ورم مخاط دهان استفاده میشود. جوشاندهٌ دانه بارهنگ در رفع بیماریهای التهابی کلیه و مثانه موثر است. اگر برگ تازه بارهنگ به مدت چند ساعت در آب جوشیده قرار بگیرد، سپس قطعات آن بر روی زخمهای باز قرار گیرد، نه تنها زخمها را از خطر آلودگی حفظ میکند، بلکه سرعت بهبود را باعث میشود. جوشاندهٌ ریشه گیاه همراه با عسل، اگر به صورت غرغره مصرف شود، ورم حلق را از بین میبرد. برگ تازه و له شدهٌ بارهنگ اگر در محل گزیدگی زنبور عسل و پشه مالش داده شود درد را تسکین میدهد. میزان مصرف جوشانده ۵۰ تا ۱۰۰ گرم ریشه یا برگ بارهنگ در یک لیتر آب به مقدار سه فنجان در روز مجاز است. این گیاه در جاهای مختلفی می روید و انواع مختلفی دارد. معمولاً از دانههای این گیاه استفاده میشود. از این گیاه برای ناراحتیهای تنفسی استفاده میشود و یکی از گیاههای لعاب دار و دارای ماده سافورین است. دانههای آن را در آب خیس میکنند. این گیاه عوارض جانبی ندارد. از برگ این گیاه به وفور استفاده میشود و برگ آن خاصیت ضد عفونی کننده دارد و همچنین دانه این گیاه هم خاصیت ضد عفونی کننده و خلط آوری خوبی برای دستگاه تنفسی دارد.
محل رویش
گیاه بارهنگ در منطقه وسیعی از دو قاره اروپا و آسیا و همچنین شمال آفریقا و آمریکای شمالی میروید. در ایران تقریباً در تمام نقاط میروید.