سنبل الطيب گياهي است علفي و چن ساله كه ساقه آن بطور عمودي تا ارتفاع دو متر بالا مي رود . اين گياه بصورت وحشي در جنگل هاي كم درخت ، در حاشيه جويبارها و گودال ها در بيشتر مناطق آسيا و ايران مي رويد .
سنبل اطيب داراي بويي مطبوع است و گربه بوي اين گياه را از فاصل دور تشخيص داده بطرف آن يم رود و در اطراف آن به جست و خيز مي پدرازد و از بوي آن مست مي شود.
گلهاي سنبل الطيب برنگ سفيد يا صورتي و بصورت خوشه اي مي باشد .
قسمت مورد استفاده اين گياه ريشه آن است و معمولا از ريشه گياهي كه بيش از سه سال عمر ددر استفاده مي شود .
سنبل الطيب پس از خشك شدن برنگ قهوه اي در مي آيد . طعم آن تلخ ولي خوشبو و معطر است . عطر آن پس از خشك شدن بيشتر مي شود .
يونجه گياهي است علفي و چند ساله كه ارتفاع آن تا يك متر ميرسد برگهاي آن داراي سه برگچه مي باشد برگچه هاي نوك تيز، سبز رنگ و بيضي شكل است .
گلهاي يونجه بشكل سبز و برنگ بنفش تيره يا آبي روشن است ميوه يونجه مانند صدف بوده و دانه داخل ميوه مانند لوبيا ولي كوچكتر از آنزمي باشد .
يونجه ريشه اي بسيار عميق درد و ريشه آن تا سه متر بداخل زمين نفوذ مي كند و بنابراين منبع ويتامين ها و مواد معدني است كه از خاك مي گيرد .
يونجه از زمانهاي بسيار قديم در ايران كشت مي شده است و در حدود پنج قرن قبل از ميلاد مسيح از ياران به يونان برده شد و در قرن هفتم بعد از ميلاد به اروپا راه يافت . يونجه در ايران در مناطق مركزي و جنوبي به مقدر بسيار زياد كشت مي شود .
زنبور عسل گل يونجه را دوست درد واز آن شهد زيادي بدست مي آورد و تبديل به عسل مي كند .
پرورش اين گياه در قديم براي تهيه علوفه چهارپايان بوده ولي در حال خاضر بعلت درا بودن مواد مغذي به مصرف غذايي نيز مي رسد .
درخت انجیر که نام علمی آن فیکوس (Ficus) میباشد از خانواده (Moracee) موراسهاست و دارای ۶۰۰ گونه میباشد که اغلب انواع آن وحشی یا زینتی هستند مانند درخت معروف به درخت کاتوچو (فیکوس الاستیکا) که هم زینتی است و هم صنعتی. فیکوس بنگالنسیس و فیکوس رلیگیوزا انواع زینتی این گیاه میباشند که در تزئینات و به عنوان گیاه آپارتمانی مصرف زیاد دارند.
انواعی که در باغبانی از نظر مصرف میوه آن مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از فیکوس کاریکا، فیکوس پالماتا و فیکوس پودوکاریکا. فیکوس کاریکا همان انجیر معمولی است که به عنوان میوه مورد استفاده قرار میگیرد. ولی فیکوس پالماتا و فیکوس پودوکاریکا بیشتر برای تلقیح انواع انجیر خوراکی کاشته میشوند.
اکالیپتوس بومی استرالیا است، و در این قاره غذای اصلی موجود در وعده غذایی خرسهای کوآلا محسوب میشود. امروزه این گیاه در سرتاسر جهان از جمله ایالات متحده کشت میشود. اکالیپتوس گونه های بسیاری دارد. برخی از گونه های آن به اندازه گلهای تزئینی و برخی دیگر به اندازه درختان بزرگ است.
اکالیپتوس لثه آبی یا درخت تب استرالیا، شناخته شده ترین گونه اکالیپتوس است که مصرف پزشکی دارد. ارتفاع این گیاه به ۲۳۰ پا می رسد. برگهای ۴ تا ۱۲ اینچی این گیاه سبز تند و براق است. وقتی پوستة خاکستری آبی این گیاه کنده میشود، زیر آن پوسته کرمی رنگ وجود دارد.
این گیاه علفی و یکساله، بدون ساقه یا دارای ساقههای کوتاه و برگهای باریک، دراز و نوک تیز با سه رگبرگ سراسری در جهت طول برگ، گلهای کوچک آن به صورت سنبلههای استوانهای یا تقریبا مدور به طول ۵/۱ تا ۳ سانتی متر در راس دمگل ظاهر میشوند و محتوی دانههایی به رنگ قهوهای مایل به زرد هستند. ارتفاع این گیاه به ۱۰ تا ۳۵ سانتی متر میرسد. میوه این گیاه پوشینه، شکوفا، دو خانه و محتوی معمولاً یک دانه کوچک، لغزنده و به رنگ قهوهای در هر خانهاست . این گیاه به حالت خودرو روی چمنهای خشک، چراگاهها، مزارع رها شده، علف زارها، کنار راهها و جویبارها و بیابانهای بایر دیده میشود.
این گیاه در مرحله رویش بیشتر به آب و هوای خشک و سرد نیاز دارد ولی در طول دوره رسیدن بذر و برداشت نیاز به هوای خشک و آفتابی دارد. کاشت تا برداشت تکثیر بوسیله دانه و در زمینهای شنی قابل نفوذ، شخم زده و عاری از علفهای هرز صورت میگیرد. برای این کار ابتدا، شیارهایی به عمق ۴ تا ۵ سانتی متر و به فواصل ۶۰ سانتی متر، در زمین ایجاد میکنند. سپس دانهها را هنگام بهار در این شیارها میکارند و نیز غلطک ملایمی بر روی آنها میزنند، تا دانهها از قشر نازک خاک پوشیده گردند. معمولاً پس از نمو دانهها و پیدا شدن گیاهان جوان، فاصله آنها را از یکدیگر به نحوی زیاد میکنند که هر پایه از دیگری لااقل ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر فاصله داشته باشد.مقدار بذر مورد نیاز ۵ تا ۷ کیلو گرم در هکتار است. طول مدت جوانه زنی ۷ تا ۱۰ روز میباشد. گیاه احتیاجات آبی متوسطی دارد، ۵ تا ۶ آبیاری سبک به دلیل سیستم ریشهای کوچک در طول دوره رویش برای گیاه کافی است، آبیاری دوم باید با یک وقفه ۱۰ تا ۱۵ روزه صورت گیرد. احتیاجات غذایی گیاه پایین است، ۵۰ تا۷۰ کیلو گرم در هکتار کود ازته در دو نوبت، ۲۰ تا ۳۰ کیلو گرم در هکتار کود فسفره و ۲۵ تا ۳۵ کیلو گرم در هکتار کود پتاس برای رشد گیاه کافی است.۶۰ روز پس از کاشت بذر گیاه به گل میرود و ۸ تا ۱۷ روز بعد آماده برداشت است. هنگامی که سنبلهها به رنگ قهوهای مایل به قرمز در آیند و برگهای پایینی خشک شوند و بیفتند و برگهای بالایی قهوهای رنگ گردند بهترین زمان برداشت است.
اسپند گیاهی است دارای ارتفاعی بطول حدود ۳۰ تا ۵۰ سانتی متر. ظاهر آن بوته مانند، دارای برگهای سبز با تقسیمات باریک و دراز و نامنظم است. گلهای آن درشت و دارای کاسبرگ نازک و گلبرگ بزرگ برنگ سفید مایل به سبز، میوه آن پوشینه و حاوی دانههای متعدد برنگ سیاه است.
بارهنگ گیاهی است پایا، ظاهراً بی کرک یا کمی کرکپوش با بن و ریشهای کوتاه است. ساقه آن به طول ۷۰-۱۰ سانتی متر، متعدد ایستاده یا خیزان، فاقد شیار، مساوی یا کمی بلندتر از برگها است. برگهای آن تماماً طوقهای، تخم مرغی پهن با ۹-۳ رگبرگ قوی و برجسته، کامل یا در حاشیه سینوسی، بی کرک یا کرکپوش، دارای دمبرگ نسبتاً بلند. گلها سبز متمایل به قهوهای، کوچک مجتمع در خوشههای دراز استوانهای. موسم گلدهی گیاه اردیبهشت تا شهریورماه است. دانههای این گیاه تیره رنگ، کوچک و تخم مرغی شکل و در میوهای پوستینه که به صورت کپسول تخم مرغی بوده و دارای ۲ خانه و محتوی ۸-۴ دانهاست قرار دارند. دانهها را از اواسط فصل بهار به بعد جمع آوری مینمایند.
بومادران گیاهی است علفی، چندساله، با ریزوم خزنده و منشعب و برگهای دندانهدار. ساقه ساده و گلدار، گل آذین کلاپَرک و از تعداد زیادی گلهای کوچک تشکیل شده، که توسط حلقهای از براکتهها محصور گردیدهاند. گلچههای لولهای در مرکز و غالباً بهرنگ سفید مایل به زرداند. گلچههای زبانهای با سه دندانه در پیرامون، و سفید رنگ میباشند. جامگل متشکل از پنچ گلبرگ و نحوه اتصال آنها به هم، اشکال لولهای و زبانهای جام گل را بوجود میآورد.
در کوهستانها گلهای زبانهای غالباً صورتی رنگ دیده میشوند. زمان گلدهی نیز بین ماههای خرداد تا شهریور است.
وطن اصلی این گیاه در نیمکرهٔ شمالی، مخصوصاً در نواحی کوهستانی اروپایی ذکرشدهاست. در ایران، در نواحی مختلف کوهستانی بهخصوص اطراف دماوند، دشت جبال البرز، شمال اوشان، ارومیه و تبریز تا ارتفاع ۲۱۰۰ متری میروید. نوعِ خودروی آن درکنار مزارع شخم خورده، جادهها، مراتع، چراگاهها، شیبهای کوهستانی، و در محلهای خشک و آفتابگیر هم رویش دارد.
مارتیغال یا خار مریم گیاهی است یکساله و بدلیل عدم وجود کلروفیل در برخی نقاط ؛ سطح برگ آن شبیه سنگ مرمر بوده و حاشیه برگها خاردار است. دوره رویش آن 110 تا 140 روز بوده که از اواسط فروردین شروع میشود و با توجه به اقلیم ایران و همچنین فصل کشت و با در نظر گرفتن مقاومت بسیار زیاد گیاه به خشکی در طول دوره رشد تنها 2 بار نیاز به آبیاری دارد. خار مریم را در هر خاکی میتوان کشت نمود ولی نیاز به آفتاب فراوان دارد که مناطق شرقی ایران بیشتر مناسب کشت میباشند.
كدو تخمه كاغذي- (Cucurbita pepo,var.styriaca) گياهي علفي-ومتعلق به تيره كدوئيان (cucurbitaceae) :
اعجاز گياهان دارويي از روزگاران كهن در ميان بشر طرف توجه بسيار بوده است و انسان در طول تاريخ موفق به كشف اثرات معجزه آساي گياهان داروئي دردرمان بيماري هاي مختلف شده است. ليكن با توجه به اثرات سريع داروهاي شيميائي همه آن تجربيات بتدريج به بوته فراموشي سپرده شد. خوشبختانه اين بي توجهي به طبيعت چندان دوام نيافت و بروز اثرات ناخواسته و عوارض جانبي داروهاي شيميايي و بعضا" مقاومت عوامل بيماري زا ، استفاده از گياهان داروئي، آن هم بصورت محصولات داروئي با مقدار ماده موثره مشخص و قابل كنترل شده و عاري از هرگونه آلودگي ميكروبي مجددا" رواج يافته و نگرشي جديد نسبت به اين ذخاير طبيعي شكل گرفت.
در اين ميان گياه كدوي تخم كاغذي از جمله گياهاني است كه از ديرباز مورد توجه بشربوده است. اگرچه كه از دير باز مصارف خوراكي آن مرسوم بوده است اما بعدها به اثرات دارويي آن پي برده شد.اولين بار درسالهاي بين 1936-1863 از دانه هاي اين گياه به عنوان يك داروي رسمي در درمان انـگل هاي رودهاي (كرمهاي نواري و كرمهاي گرد)(USP ) استفاده گرديد
بعدها با پيشرفت علم پزشكي و شناخت بيشتر اثرات درماني اين گياه پزشكان نخست در درمان مشكلات دستگاه ادراري شب ادراري در كودكان التهابات وسنگ هاي مثانه از اين گياه مدد جستند.
سرانجام در دهه اخير با شناسايي اثرات درماني اين گياه در درمان هيپرپلازي خوش خيم پروستات (Benign Prostatic Hyperplasix-BPH) ، اهميت و لزوم تحقيق و بررسي پيرامون اين گياه بيش از پيش آشكار گرديد و در اين راستا كشورهاي مختلف دنيا گامهاي بلندي را در توليد محصولات دارويي گوناگون از اين گياه برداشتند تا بدانجا كه هم اينك در كشورهايي چون آلمان و اتريش90%خط اول درمان بيماران مبتلا بهBPH با تجويز داروهايگياهي وخصوصا" اينگياه امكان پذير گشته است (6,5, ,4, 3,2و1,8).
تعداد صفحات : 3